słowniczek

hasła uporządkowane zostały alfabetycznie

afront (fr. affront) - zniewaga, ubliżenie komuś; za afront uważane jest między innymi lekceważące zachowanie, głównie wobec wyżej postawionych osób, ale także zerwanie zaręczyn.

faworyt (forma żeńska: faworyta) - mniej lub bardziej oficjalny kochanek królowej bądź króla. Również określenie osoby zaufanej, obdarzonej szczególną łaską królewską i zazwyczaj pełniącej funkcję pierwszego ministra lub pierwszej damy dworu.

kawaler na usługach (fr. chevalier servant) - męski odpowiednik kurtyzany. Od początków XVIII wieku zjawisko kawalera na usługach zamężnych dam jest zjawiskiem dość powszechnym.

kurtuazja (z fr. courtoisie, także: etykieta dworska) - uprzejmość, wyszukana grzeczność, galanteria, stosowny gest. Powszechnie znany i przestrzegany zbiór norm zachowania, zwyczajów i form towarzyskich, obowiązujący na dworze i w codziennym życiu szlacheckim (na przykład nakaz kłaniania się osobom wyżej postawionym lub dygania przed nimi, przy obowiązkowym zdjęciu nakrycia głowy w przypadku mężczyzn).

kurtyzana (fr. courtisane) - dama dworu utożsamiana raczej z prostytutką spędzającą życie w wielkim świecie i pozostającą na utrzymaniu zamożnych kochanków. Kurtyzany często pochodzą z niższych warstw społecznych, jednak wiele z nich jest świetnie wykształconymi, inteligentnymi kobietami, które uwagę szlachciców przykuwają swą urodą. Jeśli kurtyzana ma szczęście, może zostać metresą, a nawet otrzymać tytuł szlachecki, wymagany do zostania żoną arystokraty.

prosimy nie mylić kurtyzany ze zwykłą prostytutką - kobietą pracującą w domu uciech i niebywającą na salonach

metresa (fr. maîtresse - pani, mistrzyni) - kochanka, często oficjalna. We Francji małżeństwa zawierane są przeważnie z powodów ekonomicznych czy też politycznych, metresy spełniają więc rolę dobrowolnie wybranej, nieumówionej partnerki, nie tylko w życiu seksualnym. Większość metres osób wysoko postawionych należy do najbardziej wpływowych kobiet w kraju. Najbardziej rozpoznawalną francuską metresą jest Madame de Pompadour, kochanka króla Ludwika XV.

mignon (z fr. mignon - milutki, ulubieniec) - osobisty przyjaciel króla, który nie musi zawsze przestrzegać w stosunku do niego kurtuazji (może na przykład ubierać się tak samo okazale jak władca). Ta specyficzna rola niekoniecznie związana jest z relacją homoseksualną.

mezalians (fr. mésalliance) - małżeństwo z osobą niższego stanu (na przykład szlachcica z chłopką). Uważane jest za małżeństwo nierówne, nieodpowiednie i niestosowne.

opera - miejsce, w którym wystawia się opery, czyli utwory muzyczne łączące w sobie śpiew, grę aktorską, fabułę, obraz i muzykę, składają się one z partii wokalnych i chóralnych, instrumentalnych, tanecznych i mówionych; nieodłącznym elementem jest udział orkiestry. Najchętniej wystawiane dziś opery pisze między innymi Jean-Philippe Rameau.

Popularną rozrywką jest także teatr - w tym dzieła Moliera, Szekspira i wielu innych.

posag - kapitał, majątek wnoszony mężowi przez żonę przy zawieraniu małżeństwa; najczęściej przyjmuje formę pieniędzy lub własności ziemskich, choć zdarza się także w formie przedmiotów i biżuterii.

raut (z fr. route - banda) - spotkanie towarzyskie, bankiet. Od zwykłych przyjęć odróżnia go brak tańców.

regent (forma żeńska: regentka) -  uprawniona osoba, sprawująca władzę w imieniu monarchy, gdy ten nie może wykonywać swoich obowiązków, na przykład z powodu małoletności, bezkrólewia, nieobecności w kraju lub poważnej choroby. Okres władzy regenta oraz sama władza regenta to regencja. Jeśli władca nie osiągnął jeszcze wieku sprawnego, władzę w jego imieniu sprawuje najczęściej matka lub kardynał. Często jednak zamiast jednego regenta - lub dodatkowo - powoływana jest Rada Regencyjna, posiadające identyczne do regenta uprawnienia.

wiek sprawny (także lata sprawne) - wiek, w którym w prawie zwyczajowym osiąga się pełną zdolność do czynności prawnych; wysoni on trzynaście lat dla dziewcząt i piętnaście lat dla chłopców. Osoba w tym wieku może samodzielnie zawrzeć ważny związek małżeński, testować (zarządzać własnym majątkiem na wypadek śmierci) czy uczestniczyć w obrocie handlowym. Młody pretendent do tronu może z chwilą osiągnięcia wieku objąć samodzielne rządy lub kontrolę nad nadanym mu terytorium.

waluta - aktualnie używane są we Francji cztery jednostki monetarne: sou, liwr (fr. livre), talar i luidor. 20 sou to 1 liwr, 3 liwry to 1 talar, 8 talarów to 1 luidor